قیاس به الغای فارقسرایت حکم «اصل» به « فرع » از طریق الغای فارق را قیاس به الغای فارق می‌گویند. ۱ - توضیحقیاس به الغای فارق، به معنای سرایت دادن حکم اصل به فرع، بر پایه الغای فارق است؛ به این بیان که: در مواردی که نصی از شارع رسیده و حکم موضوعی بیان شده است، مجتهد در فرآیند به دست آوردن حکم فرع، ذهن خود را متوجه فارق (یا فارق‌های) موجود بین مورد نص (اصل) و مورد سکوت (فرع) می‌کند و فارق غیر مؤثر را ملغی می‌نماید و از طریق الغای فارق، به نص مذکور، کلیتی می‌دهد که آن کلیت می‌تواند حکم مورد سکوت را شامل شود. در این قیاس، مجتهد متعرض علت نمی‌گردد و به دنبال این نیست که جامع میان نص و مورد سکوت را از طریق تنقیح مناط به دست آورد، بلکه اصل همان مورد نص شارع را از صفات زاید خالی می‌نماید و از طریق عمومیت دادن به آن، حکم موارد دیگر را روشن می‌نماید. و این همان فرق موجود میان تنقیح مناط و الغای فارق است که یکی ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه موضوع و دیگری ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه علت است؛ به بیان دیگر، تنقیح مناط از نوع قیاس علت است، ولی الغای فارق از اقسام قیاس علت نیست. [۱]
دانشنامه حقوقی، جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ج۲، ص۴۹۸.
۲ - عناوین مرتبطالغای خصوصیت. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۵۲، برگرفته از مقاله «قیاس به الغای فارق». رده‌های این صفحه : قیاس
|